Bộ trưởng Phan Văn Giang và Bộ trưởng Đổng Quân tại cột mốc 102 (2) bên phía Việt Nam ngày 11/4/2024, bắt đầu chuỗi các hoạt động quan trọng tại Giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc lần thứ 8 tổ chức tại Lào Cai.

Tỉnh Lào Cai và tỉnh Vân Nam núi sông liền một dải, nhân dân hai bên có quan hệ giao lưu, hữu nghị truyền thống từ lâu đời. Cụ thể hóa chủ trương, quan điểm của Lãnh đạo hai nước trong hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc, trong thời gian qua tỉnh Lào Cai và tỉnh Vân Nam đã không ngừng củng cố, vun đắp, phát triển mối quan hệ láng giềng truyền thống, thúc đẩy và nâng cao hiệu quả hợp tác trên các lĩnh vực.

Về giao lưu hữu nghị, hai bên thường xuyên duy trì trao đổi đoàn các cấp, các ngành sang giao lưu nhằm tăng cường quan hệ hợp tác hữu nghị, trong đó có các đoàn của Lãnh đạo tỉnh. Năm 2015 và 2017 thúc đẩy và mở rộng hơn nữa hợp tác hữu nghị giữa hai bên. Đặc biệt cuối năm 2023, lãnh đạo cao nhất của hai tỉnh đã triển khai ký kết các Thỏa thuận triển khai giao lưu hữu nghị, đoàn công tác của tỉnh Lào Cai do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy dẫn đầu đã có các cuộc hội đàm, trao đổi với Bí thư Tỉnh ủy Vân Nam và một số địa phương thuộc Tỉnh Vân Nam. Đến nay, đã có 6 cặp huyện, thị xã, thành phố của hai tỉnh ký kết Thỏa thuận thiết lập quan hệ huyện/thành phố hữu nghị; 06 cặp thôn bản hai bên biên giới và 10 đồn biên phòng của tỉnh Lào Cai với 19 đơn vị biên phòng của tỉnh Vân Nam tổ chức kết nghĩa hữu nghị. Đầu năm 2023, hai bên đã phối hợp tổ chức Chương trình Liên hoan chào Xuân qua biên giới và Liên hoan nhân dân biên giới Việt ‑ Trung năm 2023 lần lượt tại tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) và tỉnh Lào Cai (Việt Nam). 

Hợp tác về thương mại, đầu tư diễn ra sôi động. Hằng năm, hai bên luân phiên tổ chức Hội chợ thương mại biên giới Việt – Trung tại Lào Cai và Hà Khẩu để giới thiệu, quảng bá các sản phẩm hàng hoá, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, thương nhân hai bên gặp gỡ, trao đổi và ký kết hợp đồng. Năm 2022, mặc dù bị tác động nặng nề bởi dịch Covid-19 nhưng kim ngạch xuất nhập khẩu qua cửa khẩu hai bên vẫn đạt gần 2,3 tỷ USD; năm 2023 ước đạt trên 2,1 tỷ USD. Trên địa bàn tỉnh Lào Cai hiện có 11 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có vốn đầu tư từ Trung Quốc, trong đó có có 05 dự án đến từ tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) với tổng vốn đầu tư 377 triệu USD. Trung Quốc đang là một trong những quốc gia đầu tư FDI lớn nhất tại tỉnh Lào Cai.

Hợp tác về du lịch được thúc đẩy, hai bên phối hợp đẩy mạnh công tác kết nối, tuyên truyền, quảng bá hình ảnh du lịch, mô hình hợp tác du lịch “hai quốc gia một điểm đến” của hai bên đã có tác dụng rất lớn trong việc nâng cao chất lượng, số lượng các tour du lịch theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả. Hầu hết các tuyến điểm du lịch tại Vân Nam và các tuyến điểm du lịch tại Lào Cai, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh – Việt Nam đã được khai thác tốt. Thống kê năm 2023 tổng lượng khách đến Lào Cai đạt trên 7,2 triệu lượt trong đó khách du lịch có quốc tịch Trung Quốc nhập cảnh qua cửa khẩu Quốc tế Lào Cai khoảng gần 300 nghìn lượt (chiếm khoảng 54% trong tổng lượng khách Quốc tế đến với Lào Cai). Khách Việt Nam sang Trung quốc đạt trên 748 nghìn lượt. Quý I/2024 tổng lượng khách đến Lào Cai đạt trên 2,3 triệu lượt, khách du lịch có quốc tịch Trung Quốc nhập cảnh qua cửa khẩu Quốc tế Lào Cai hơn 120.000 lượt (chiếm khoảng 46,9% trong tổng lượng khách Quốc tế đến với Lào Cai), khách Việt Nam sang Trung quốc là 416.000 lượt. Hai bên cũng thường xuyên tổ chức quảng bá xúc tiến du lịch thông qua Hội chợ Thương mại quốc tế Việt – Trung, Hội chợ Du lịch quốc tế Côn Minh…; thông qua hợp tác song phương và đa phương để mở thêm tuyến du lịch cho khách Trung Quốc sang Việt Nam và ngược lại.

Giao lưu, hợp tác trong lĩnh vực văn hóa – xã hội không ngừng được đổi mới, phát huy giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống của mỗi địa phương. Hợp tác về lĩnh vực giáo dục đạt được nhiều kết quả quan trọng, hiện có nhiều lưu học sinh của tỉnh Lào Cai đang theo học tại các Trường Đại học, Học viện thuộc tỉnh Vân Nam. Các cơ sở giáo dục hai bên cũng không ngừng tăng cường giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, đẩy mạnh hợp tác góp phần tăng cường mối quan hệ hữu nghị giữa hai địa phương. Giải đua xe đạp “Một đường đua hai quốc gia” tại thành phố Lào Cai (tỉnh Lào Cai) và huyện Hà Khẩu (tỉnh Vân Nam) được tổ chức trong một vài năm trở lại đây đã thu hút được nhiều vận động viên từ các tỉnh, thành phố của cả hai nước tham gia.

Lãnh đạo Huyện ủy Hà Khẩu tiễn đoàn công tác của tỉnh Lào Cai do đồng chí Bí thư Tỉnh ủy xuất cảnh về Việt Nam, kết thúc tốt đẹp chuyến thăm và làm việc tại tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) ngày 27/01/2024

Hợp tác về kết nối giao thông được mở rộng, bảo đảm thông suốt. Hai Bên đã tích cực trao đổi và thực hiện các thủ tục để triển khai xây dựng cầu đường bộ qua sông Hồng thuộc khu vực biên giới Bản Vược (Bát Xát, Lào Cai, Việt Nam) -  Bá Sái (Hà Khẩu, Vân Nam, Trung Quốc). Ngày 12/12/2023, hai bên đã chính thức ký kết Hiệp định và Nghị định thư xây dựng cầu. Đây là cơ sở để hai bên cùng phối hợp triển khai các công việc tiếp theo. Hai bên cũng tích cực phối hợp thúc đẩy việc triển khai lập quy hoạch tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn 1.435 mm Lào Cai – Hà Nội –  Hải Phòng và trao đổi, thống nhất phương án kết nối để sớm đầu tư xây dựng trước đoạn đường sắt kết nối từ Ga Lào Cai (Việt Nam) đến Ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc).

Hợp tác về nông nghiệp góp phần tạo sự liên kết. Hai bên đã thiết lập cơ chế phối hợp hành động, cùng kiểm soát cháy rừng qua biên giới; phối hợp ngăn chặn các hành vi chặt phá rừng, mua bán, vận chuyển trái phép lâm sản qua biên giới; tích cực triển khai các hoạt động giao lưu hợp tác về nông nghiệp theo các Thỏa thuận hợp tác đã ký kết như: Chuyển giao khoa học kỹ thuật trồng cây dâu tằm, cây ăn quả, canh tác rau;... Hợp tác trong công tác quản lý biên giới, cửa khẩu từng bước trở thành hình mẫu. Các cơ quan quản lý biên giới hai Bên đã phối hợp triển khai thực hiện tốt nội dung 03 văn kiện pháp lý về quản lý biên giới được Chính phủ hai nước ký kết. Thường xuyên tổ chức đàm phán song phương để thống nhất việc xây dựng các công trình kè sông, suối biên giới theo phân cấp của Ủy ban Liên hợp biên giới trên đất liền Việt Nam – Trung Quốc. Cùng nhau đề xuất để xây dựng mô hình “cửa khẩu kiểu mẫu, cửa khẩu thông minh” tại cặp cửa khẩu quốc tế đường bộ Lào Cai (Việt Nam) – Hà Khẩu (Trung Quốc).

Hợp tác trong lĩnh vực đấu tranh phòng chống tội phạm được tăng cường chặt chẽ. Hai bên thường xuyên trao đổi và tiếp nhận thông tin tội phạm, hợp tác truy bắt các đối tượng tình nghi phạm tội, tội phạm lẩn trốn qua biên giới, kịp thời bàn giao cho nhau xử lý, phục vụ tốt công tác điều tra phá án, phòng chống tội phạm ở khu vực biên giới, góp phần đảm bảo trật tự trị an khu vực biên giới. Hợp tác trong lĩnh vực bảo vệ môi trường thúc đẩy sự phát triển bền vững. Hai bên đã thống nhất những nội dung hợp tác như: Quản lý, khai thác, sử dụng và bảo vệ tài nguyên nước và môi trường sinh thái của các sông, suối biên giới; bảo vệ môi trường khu vực nông thôn biên giới; kiểm soát việc vận chuyển, xuất nhập khẩu các phế thải, chất thải, chất độc hại qua biên giới…; các huyện, thành phố biên giới của hai bên cũng ký kết chương trình phối hợp về công tác bảo vệ môi trường và bảo vệ đa dạng sinh học.

Hợp tác về quản lý lao động qua biên giới bảo đảm đúng quy định. Hai Bên tích cực nghiên cứu và thúc đẩy hợp tác về quản lý lao động qua biên giới, phối hợp thực hiện các biện pháp bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người lao động qua biên giới, ngăn chặn tình trạng người lao động xuất cảnh trái phép. Theo thỏa thuận giữa hai bên, thời điểm trước khi xảy ra dịch bệnh Covid-19, tỉnh Lào Cai đã đưa trên 1.000 lao động sang làm việc tại các doanh nghiệp hoạt động tại huyện Hà Khẩu, tỉnh Vân Nam.  

Cùng với hoạt động Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc, thành quả trong giao lưu, hợp tác giữa tỉnh Lào Cai và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) thời gian quan là minh chứng sinh động của việc cụ thể hóa chủ trương, quan điểm của Lãnh đạo cấp cao hai nước Việt – Trung phù hợp với yêu cầu thực tiễn của mỗi địa phương, góp phần thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam - Trung Quốc ngày càng hiệu quả./.