Tăng cường công tác chỉ đạo, định hướng thông tin
Xác định vai trò, tầm quan trọng của truyền thông, nhất là trên “mặt trận” phòng, chống dịch COVID-19, Lào Cai đã thành lập Tiểu ban Truyền thông - Trung tâm Chỉ huy phòng, chống dịch COVID-19 tỉnh. Tiểu ban Truyền thông là đầu mối duy nhất cung cấp thông tin về phòng, chống dịch COVID-19 cho các cơ quan báo chí và người dân đảm bảo chính xác, kịp thời; nắm bắt thông tin dư luận xã hội về tình hình dịch bệnh trên địa bàn tỉnh. Ngay sau khi được thành lập (tháng 6/2021), Tiểu ban Truyền thông đã có cách làm sáng tạo bằng việc phát hành Bản tin hàng ngày; Thông cáo báo chí về phòng, chống dịch COVID-19. Trong mỗi bản tin có nội dung chính như: Kết quả truy vết, xét nghiệm; Thông tin chỉ đạo, điều hành của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và hướng dẫn của các sở, ngành; Khuyến cáo các biện pháp phòng chống dịch; Hướng dẫn tạm thời các hình thức giám sát người từ tỉnh khác đến Lào Cai; Cung cấp các thông tin cần biết (Bản đồ thông tin dịch tễ; đường dây nóng hỗ trợ phòng chống dịch Covid; đường dây nóng tiếp nhận thông tin phản ánh về vận tải đường bộ; đường dây nóng tiếp nhận và hỗ trợ giải quyết khó khăn của người dân). Đến nay, Tiểu ban đã ban hành trên 30 Thông cáo báo chí, gần 200 Bản tin. Nội dung của các Bản tin, Thông cáo báo chí được truyền tải trên các hạ tầng truyền thông của tỉnh, đặc biệt là trên nền tảng số để lan tỏa thông tin đến người dân, giúp người tiếp cận thông tin và chủ động trong công tác phòng, chống dịch.

Cơ quan chức năng làm việc với người đưa tin sai sự thật

Với vai trò là cơ quan quản lý hoạt động báo chí, truyền thông trên địa bàn tỉnh, Sở Thông tin và Truyền thông đã chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan báo chí truyền thông, hệ thống thông tin cơ sở thông tin đầy đủ, kịp thời đến người dân về công tác phòng, chống dịch COVID-19. Đồng thời duy trì tốt việc rà quét thông tin trên mạng xã hội để kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp đưa tin sai sự thật về tình hình dịch bệnh.

Lào Cai cũng đã hỗ trợ các cơ quan báo chí tiếp cận, sử dụng phần mềm thống kê, phân tích thông tin, dư luận trên mạng xã hội. Nền tảng này đã giúp các cơ quan báo chí nắm bắt kịp thời thông tin, dư luận xã hội, nhờ đó nhận biết được nhu cầu thông tin, có tin bài đáp ứng đúng mong muốn của người đọc, đúng thời điểm người đọc cần và cơ quan quản lý cần.

Hình thành thói quen tiếp cận các nguồn tin chính thống
Có thể nói, mối quan tâm lớn nhất của người dân trên cả nước nói chung và người dân Lào Cai nói riêng trong thời điểm này là tình hình diễn biến của dịch COVID-19. Và với việc xuất hiện tin giả, tin sai sự thật trên mạng xã hội thì thói quen tìm kiếm, tiếp cận các nguồn thông tin chính thống được người dân Lào Cai tạo dựng và duy trì.

Ngay từ khi dịch COVID-19 xuất hiện, các cơ quan chức năng của tỉnh đã chủ động công khai thông tin về dịch bệnh một cách minh bạch, đầy đủ, toàn diện, chính xác, kịp thời giúp các thông tin về dịch bệnh được lan tỏa đến từng địa bàn dân cư. Thói quen đọc báo, xem tivi, nghe đài, theo dõi thông tin mỗi ngày đã và đang trở thành nhu cầu không thể thiếu của mỗi người dân Lào Cai. Thay vì phải chờ đợi và sàng lọc thông tin từ nhiều nguồn, thông qua Báo Lào Cai, Đài Phát thanh - Truyền hình, Cổng TTĐT tỉnh, hệ thống truyền thanh cơ sở, người dân dễ dàng tiếp cận thông tin chính xác về tình hình dịch bệnh. Lào Cai còn phát huy hiệu quả của mạng xã hội trong công tác tuyên truyền. Đó là các Fanpage trên Facebook của UBND tỉnh Lào Cai, trang Fanpage của Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Báo Lào Cai, Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC), Sở Thông tin và Truyền thông,… là những trang thông tin chính thống trên mạng đã thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân Lào Cai. Thời gian gần đây người dân trên địa bàn tỉnh đã hình thành thói quen, thận trọng hơn trong việc sàng lọc, lựa chọn thông tin, đã biết cách tiếp cận các nguồn thông tin chính thống. Từ đó tạo môi trường chống “giặc” COVID-19 trên cả không gian mạng. Việc lắng nghe và tiếp nhận thông tin trên mạng xã hội, phản hồi thông tin kịp thời đã giúp minh bạch thông tin, định hướng cho Nhân dân nhận thức đầy đủ về tình hình dịch bệnh, giúp tâm lý của người dân trong tỉnh ổn định, không bị ảnh hưởng. Qua đó, góp phần ổn định xã hội để các cấp chính quyền tập trung mọi nguồn lực vào công tác phòng chống dịch.

Ngăn chặn, hạn chế thông tin sai sự thật trên không gian mạng
Ứng dụng CNTT trong quản lý thông tin điện tử; định hướng thông tin và tuyên truyền trên không gian mạng; nắm bắt thông tin dư luận xã hội về tình hình dịch bệnh trên địa bàn tỉnh; giám sát, phát hiện, ngăn chặn và xử lý tin giả, tin sai sự thật; đẩy mạnh truyền thông mạng xã hội; Thành lập Tổ phản ứng nhanh theo dõi và xử lý thông tin trên không gian mạng; Thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra, xử lý thông tin sai sự thật về dịch bệnh trên không gian mạng là những giải pháp được Lào Cai triển khai nhằm ngăn chặn, hạn chế thông tin sai sự thật trên không gian mạng. Ban hành tài liệu Hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng thông tin trên môi trường mạng; tuyên truyền về Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội; thông tin cụ thể về các hành vi vi phạm thông tin điện tử để người dân nhận biết nhằm hạn chế việc tung tin đồn thất thiệt lên mạng xã hội. Hướng dẫn kỹ năng khai thác và sử dụng thông tin trên môi trường mạng; khuyến cáo, đề nghị người dân Lào Cai “Hãy chia sẻ thông tin có trách nhiệm”, tiếp cận và chia sẻ thông tin từ các nguồn tin chính thống; chấn chỉnh, quán triệt đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động không sao chụp, phát tán, đăng tải, chia sẻ lên mạng xã hội các văn bản chưa chính thức có liên quan đến tình hình dịch COVID-19 trên địa bàn tỉnh. Tích cực, chủ động trong công tác phát hiện, xử lý thông tin sai sự thật. Trong năm 2020-2021, các cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh đã phát hiện và xử lý hơn 20 vụ việc vi phạm thông tin trên không gian mạng liên quan đến dịch COVID-19. Lào Cai là tỉnh đầu tiên trong cả nước phát hiện và xử lý thông tin sai sự thật về dịch. Vụ việc được phát hiện và xử lý đầu tiên vào ngày 26/01/2020 (Ngày mùng 2 Tết). Các vụ vi phạm đều xác định được chủ tài khoản đăng tải thông tin sai sự thật lên mạng xã hội; đối tượng đăng tải thừa nhận hành vi, có cam kết và thực hiện gỡ bỏ các thông tin vi phạm; thực hiện đính chính thông tin trên trang cá nhân. Nội dung xử lý đã tạo được sự đồng tình ủng hộ của dư luận.

Lào Cai đã và đang triển khai quyết liệt các giải pháp nhằm bảo vệ “vùng xanh” trên không gian mạng, đó là vùng không có hoặc hạn chế mức thấp nhất sự xuất hiện của tin giả, tin sai sự thật về COVID-19; là một không gian mạng an toàn và lành mạnh. Thực tế tại Lào Cai, hệ thống báo chí - truyền thông là lực lượng trực tiếp xung trận với lực lượng y tế, công an, quân đội… trong công tác phòng, chống dịch COVID-19. Những thông tin từ báo chí giúp người dân biết hành xử đúng đắn, góp phần vào công tác phòng, chống dịch, kiểm soát tốt tình hình, hạn chế sự lây lan của dịch bệnh.

Báo chí đã đồng hành cùng Lào Cai vượt qua giai đoạn khó khăn do dịch COVID-19, góp phần đẩy lùi tin giả và đặc biệt là giúp người dân Lào Cai hình thành thói quen tiếp cận và chia sẻ thông tin từ các nguồn tin chính thống; tin tưởng và đồng hành cùng chính quyền trong phòng chống dịch.