Đô thị thành phố Lào Cai với điểm nhấn là các tòa nhà cao tầng.

Khi người Pháp chiếm đóng, đô thị Lào Cai đã được xác lập ngay từ năm 1902, sớm hơn sự ra đời của tỉnh 5 năm. Trăm năm có lẻ với bao thăng trầm, đô thị Lào Cai đã qua nhiều lần quy hoạch, mở rộng địa giới hành chính. Từ phố chợ nhỏ bé, các thế hệ người dân nơi đây đã cùng nhau xây dựng ở hai bên dòng sông Hồng một đô thị phồn hoa, biến “ngõ cụt” một thời thành cửa ngõ thông thương quan trọng không chỉ trong nước mà còn cả các nước ASEAN với vùng Tây Nam Trung Quốc. Từ sau khi tái lập tỉnh đến nay, thị xã Lào Cai có những bước phát triển mạnh mẽ, được nâng lên thành phố - đô thị loại III vào năm 2004 và trở thành đô thị loại II vào năm 2014. Không gian đô thị cũng không ngừng được mở rộng từ 3 khu với hạt nhân là phố chợ Cốc Lếu, thành phố Lào Cai hôm nay đã có 7 xã và 10 phường, diện tích tăng gấp hàng chục lần.

Đứng trước yêu cầu phát triển mới, Đảng bộ thành phố Lào Cai đã nghị quyết phấn đấu đến năm 2025 đạt các tiêu chí của đô thị loại I, giai đoạn 2025 - 2030 trở thành đô thị loại I. Khát vọng lớn đặt ra cho Đảng bộ, chính quyền và người dân thành phố Lào Cai trách nhiệm nặng nề, trong đó nhiệm vụ quan trọng nhất là công tác quy hoạch, bởi từ quy hoạch sẽ định hình hướng phát triển.

Ngay từ năm 2018, thành phố đã hoàn thành quy hoạch chung của thành phố và vùng phụ cận đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050 và được UBND tỉnh phê duyệt. Theo quy hoạch chung, thành phố Lào Cai sẽ gồm 7 phân khu: Kinh tế cửa khẩu và du lịch tâm linh; trung tâm hành chính - chính trị phức hợp; đô thị sinh thái; đô thị sinh thái nghỉ dưỡng kết hợp nông nghiệp công nghệ cao; đô thị - du lịch sinh thái nghỉ dưỡng gắn với công nghiệp công nghệ cao; công nghiệp xanh - dự trữ phát triển; khu dự trữ phát triển và nông nghiệp đô thị. Thành phố sẽ phát triển với không gian theo các trục cảnh quan dọc hai bên sông Hồng; dọc Đại lộ Trần Hưng Đạo; trục Hoàng Liên - Hoàng Quốc Việt; trục công nghiệp Đồng Tuyển - Cam Đường; trục cảnh quan ven suối Ngòi Đum, Ngòi Đường, Ngòi San, Ngòi Bo...

Trên cơ sở quy hoạch chung, thành phố đã xây dựng xong quy hoạch phân khu đối với phường Duyên Hải, xã Đồng Tuyển, Thống Nhất và đang tiếp tục triển khai đối với xã Cam Đường, Hợp Thành. Quy hoạch chi tiết được triển khai đồng bộ tại các khu vực phát triển đô thị với tỷ lệ phủ kín đạt trên 74%. Theo ông Đào Minh Khánh, Trưởng Phòng Quản lý đô thị thành phố Lào Cai, giai đoạn 2020 - 2025 tập trung hoàn thiện các tiêu chí, giai đoạn 2025 - 2030 sẽ trình nâng cấp các tiêu chí để trở thành đô thị loại I. Thành phố phấn đấu đến năm 2030 cơ bản chỉ còn 2 xã và tiếp tục tham mưu với UBND tỉnh mở rộng địa giới hành chính để đảm bảo 2 yếu tố là dân số, diện tích tự nhiên của đô thị loại I.

Trong định hướng, phường Duyên Hải sẽ phát triển thương mại, dịch vụ, xuất - nhập khẩu và trở thành một phường đối ngoại của thành phố Lào Cai. Đồng chí Bùi Đại Quang, Bí thư Đảng ủy phường Duyên Hải cho hay: Để xây dựng Duyên Hải trở thành phường đối ngoại, Đảng ủy, chính quyền địa phương đã đề xuất với thành phố và tỉnh về việc di chuyển khu tiểu thủ công nghiệp Bắc Duyên Hải gồm 107 cơ sở về khu vực phía Nam thành phố. Thay vào đó là một khu đô thị hiện đại đã được quy hoạch chi tiết bên cạnh khu cửa khẩu quốc tế năng động.

Những năm gần đây, khu vực nông thôn trên địa bàn thành phố Lào Cai bước vào giai đoạn đô thị hóa mạnh mẽ, trong đó có xã Vạn Hòa. Theo kế hoạch phấn đấu đến năm 2023, xã Vạn Hòa sẽ trở thành phường. Hiện các thôn: Hồng Sơn, Hồng Giang, Hồng Hà, Sơn Mãn 1, Sơn Mãn 2, Sơn Mãn 3 đã trở thành đô thị; còn lại 135 ha quy hoạch đô thị tại các thôn: Cánh 9, Cánh Đông, Giang Đông, Giang Đông 2 đang được triển khai hàng loạt dự án trọng điểm. Trong những ngày cuối năm, đơn vị thi công đang khẩn trương xây dựng rãnh, vỉa hè 3 tuyến đường T2, N4, T7 thuộc công trình mở rộng tái định cư số 2 xã Vạn Hòa, với tổng chiều dài gần 1.200 m. Khu tái định cư số 2 và dự án mở rộng tái định cư số 2 được đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng, các tuyến có bề mặt đường rộng 6,9 m, vỉa hè 4,5 m, toàn bộ hệ thống điện, nước, viễn thông được ngầm hóa. Các hộ chuyển đến khu tái định cư đều hài lòng với điều kiện tại nơi ở mới.

Đô thị biên cương ngày càng khang trang, hiện đại.

Hiện nay, thành phố có nhiều tập đoàn lớn đến đầu tư xây dựng các dự án đô thị hiện đại, như Tập đoàn Bitexco với dự án khu đô thị The Manor, điểm nhấn là tòa tháp cao 25 tầng; Tập đoàn T&T, Nam Tiến... với khoảng 40 dự án khu đô thị mới, phát triển nhà ở thương mại...

Để tạo điều kiện cho thành phố Lào Cai có bước phát triển mạnh mẽ, Tỉnh ủy đã ban hành Nghị quyết số 16 về phát triển thành phố Lào Cai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trao đổi với phóng viên, đồng chí Đỗ Trường Sơn, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy Lào Cai khẳng định, việc Tỉnh ủy ban hành nghị quyết riêng sẽ thực sự tạo thêm cơ hội để thành phố tiếp tục đà phát triển, sớm trở thành đô thị loại I, đồng thời khẳng định tầm nhìn chiến lược cũng như quyết tâm chính trị cao từ tỉnh đến thành phố. Đặc biệt, Tỉnh ủy cho thành phố hưởng một số cơ chế đặc thù về đẩy mạnh phân cấp trong các lĩnh vực: Công tác tổ chức, cán bộ; thực hiện thí điểm một số mô hình tổ chức, bộ máy; quản lý ngân sách, khai thác, sử dụng tài nguyên khoáng sản, đất đai; quản lý lĩnh vực giao thông, vận tải, xây dựng, văn hóa, thể thao và du lịch, giáo dục và đào tạo, y tế. Đây sẽ là động lực quan trọng cho thành phố phát triển để sớm trở thành đô thị loại I với thương hiệu thành phố trong rừng, rừng trong thành phố, thành phố thông minh, hiện đại.