Theo quy định tại Điều 12 Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) thì người tham gia BHYT theo thứ tự ưu tiên từ nhóm 1 cho đến nhóm 5 lần lượt là: (1) Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng; (2) nhóm do cơ quan Bảo hiểm xã hội (BHXH) đóng; (3) nhóm do ngân sách Nhà nước đóng; (4) nhóm được ngân sách Nhà nước hỗ trợ mức đóng; (5) nhóm tham gia BHYT theo hộ gia đình. Như vậy mỗi người chỉ được cấp 01 thẻ BHYT theo thứ tự ưu tiên, nếu không thuộc thứ tự tham gia từ nhóm 1 đến nhóm 4 thì sẽ tham gia BHYT theo hộ gia đình (nhóm 5). Khi tham gia BHYT, người dân cần lưu ý thời hạn thẻ BHYT có giá trị sử dụng của mỗi nhóm đối tượng là khác nhau. Đặc biệt là thẻ BHYT hộ gia đình nếu mua lần đầu hoặc gián đoạn quá 03 tháng trong năm tài chính thì giá trị sử dụng của thẻ là sau 30 ngày kể từ ngày đóng tiền BHYT. Bên cạnh đó là quy định về tính thời gian tham gia BHYT 05 năm liên tục để hưởng quyền lợi BHYT cao hơn là thời gian sử dụng ghi trên thẻ BHYT lần sau nối tiếp lần trước đối với trường hợp gián đoạn không quá 03 tháng.

Như vậy để đảm bảo quyền lợi hưởng BHYT không bị gián đoạn, người dân cần lưu ý khi thẻ BHYT sắp hết hạn sử dụng hoặc không tiếp tục được cấp thẻ BHYT theo các nhóm từ 1 đến 4 thì tham gia ngay theo nhóm BHYT hộ gia đình. Đối với người đang hưởng chế độ bảo hiểm thất nghiệp hàng tháng thì thẻ BHYT thường có giá trị sử dụng từ 03 tháng và người thay đổi hộ khẩu thường trú từ nơi khó khăn, đặc biệt khó khăn đang được ngân sách Nhà nước đóng BHYT đến nơi không được được ngân sách Nhà nước đóng BHYT thì thẻ BHYT sẽ hết hạn sử dụng ngay sau tháng chuyển hộ khẩu,... Vậy làm thế nào để tham gia ngay BHYT hộ gia đình: tất cả người dân có hộ khẩu thường trú, tạm trú đều được tham gia BHYT theo hộ gia đình. Chỉ cần có Chứng minh Nhân dân hoặc Căn cước công dân và liên hệ với các đại lý thu BHXH, BHYT của cơ quan BHXH tại Bưu điện, tại UBND xã phường,... hoặc liên hệ với cơ quan BHXH gần nơi sinh sống nhất để được tham gia BHYT hộ gia đình.

Điều đặc biệt là khi tham gia BHYT theo hình thức hộ gia đình sẽ được giảm dần mức đóng từ thành viên thứ 2 trở đi cụ thể như sau: người thứ nhất đóng tiền mua BHYT bằng 4,5% mức lương cơ sở (mức lương cơ sở hiện nay là 1.490.000đ/ tháng) tức là người thứ nhất đóng 67.050đ/ tháng. Từ người thứ 2 trở đi mức đóng tiền giảm dần so với người thứ nhất lần lượt là: người thứ hai đóng bằng 70% tức là 46.935đ/ tháng, người thức ba đóng bằng 60% tức là 40.230đ/ tháng; người thứ tư đóng bằng 50% tức là 33.525đ/ tháng; từ người thứ năm trở đi đóng bằng 40% mức đóng của người thứ nhất tức là 26.820đ/ tháng. Như vậy nếu một gia đình có 4 người thì tiền tham gia BHYT 01 năm là 2.254.000đ. Người tham gia BHYT hộ gia đình, được lựa chọn hình thức đóng định kỳ 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng. Người đang tham gia BHYT hộ gia đình nếu được cấp thẻ BHYT theo 4 nhóm ưu tiên từ 1 đến 4 thì cơ quan BHXH sẽ trả lại tiền đã mua thẻ BHYT tương ứng với số tháng trùng với số tháng được cấp thẻ BHYT theo nhóm ưu tiên. Để được nhận lại tiền trong trường hợp này, người dân lên hệ với đại lý thu nơi đã mua thẻ hoặc cơ quan BHXH nơi phát hành thẻ BHYT để được giải quyết.

Tham gia BHYT theo hộ gia đình là nhằm từng bước thực hiện mục tiêu cộng đồng cùng chia sẻ rủi ro với người bệnh, mà mức độ thấp nhất là các thành viên trong cùng gia đình chia sẻ cho nhau, và mức độ cao nhất là thực hiện BHYT toàn dân. Tham gia BHYT hộ gia đình được coi là một hình thức tiết kiệm “Đóng góp khi lành - để dành khi ốm” nhằm giảm bớt gánh nặng về kinh tế khi không may bản thân hoặc thành viên trong gia đình bị ốm, mắc bệnh. Đồng thời người tham gia BHYT đã chia sẻ trách nhiệm với cộng đồng xã hội.

Người dân tại xã Gia Phú, Bảo Thắng tham gia BHYT hộ gia đình

Việc tham gia BHYT theo hộ gia đình là rất cần thiết. Hiện nay BHXH tỉnh Lào Cai đang tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, đẩy mạnh cải cách hành chính, giảm những thủ tục không cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân khi tham gia BHYT, tăng cường các hình thức đại lý như thông qua hệ thống Bưu điện, ký kết hợp đồng với các đại lý ở xã, phường, thị trấn, trường học,... để người dân có thể tham gia BHYT hộ gia đình ở bất kỳ nơi nào. Vì lợi ích của bản thân, gia đình và cộng đồng, đề nghị cấp uỷ, chính quyền, mỗi người tích cực tuyên truyền, vận động để người dân hiểu hơn, nhận thức rõ hơn về lợi ích khi tham gia BHYT hộ gia đình. Tham gia BHYT hộ gia đình để bản thân và các thành viên trong gia đình được chăm sóc sức khỏe ngày càng tốt hơn./.