Lịch sử đã khẳng định vai trò, vị trí của thanh niên. Thanh niên là rường cột của nước nhà, là tương lai của đất nước. Trong bản Di chúc thiêng liêng, Bác Hồ đã căn dặn:“Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”. Thực hiện lời dạy của Bác, Đảng luôn coi trọng công tác giáo dục, bồi dưỡng thanh niên thành lớp người vừa “hồng” vừa “chuyên”, kế tục trung thành sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Đảng, Nhà nước và toàn xã hội luôn chú trọng xây dựng môi trường lành mạnh để thanh niên rèn luyện, cống hiến và trưởng thành. Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, nghị quyết, nêu cao tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, đề cao trách nhiệm của đội ngũ cán bộ phụ trách công tác thanh niên, như: Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 42-CT/TW, ngày 24/3/2015 “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, giai đoạn 2015-2030”; Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1895/QĐ-TTg, ngày 11/11/2012 “về phê duyệt chương trình “tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống và khơi dậy khát vọng cống hiến cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng giai đoạn 2021- 2030”. Cùng với đó, HĐND tỉnh Lào Cai ban hành Nghị quyết số 22/NQ-HĐND, ngày 15/7/2022 “về phát triển thanh niên tỉnh Lào Cai giai đoạn 2021-2030”; UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 169/KH-UBND, ngày 27/4/2022 “về triển khai thực hiện Chương trình “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống và khơi dậy khát vọng cống hiến cho thanh niên, thiếu niên, nhi đồng giai đoạn 2021-2030”, theo đó Ban Chấp hành Tỉnh đoàn cụ thể hóa bằng Kế hoạch số 183-KH/TĐTN-TG, ngày 03/6/2021 về “Nâng cao hiệu quả công tác chính trị tư tưởng, tuyên truyền vận động tỉnh Lào Cai giai đoạn 2021 - 2025 trong cán bộ, đoàn viên, thanh niên” và các đề án, kế hoạch hằng năm;... Việc ban hành các văn bản chỉ đạo trên đã tạo sự thống nhất, đồng bộ trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp, các ngành đối với công tác thanh niên trên địa bàn tỉnh Lào Cai.

         Từ sự quan tâm, lãnh đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và các cấp, các ngành, sự nỗ lực của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Lào Cai, công tác giáo dục thế hệ trẻ đã thu được nhiều kết quả tích cực. Tuổi trẻ Lào Cai ngày càng có môi trường, điều kiện tốt hơn để rèn luyện, trưởng thành, góp phần hình thành lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa, tuân thủ pháp luật, từng bước hoàn thiện nhân cách. Hiện nay toàn tỉnh có 51.981 đoàn viên, 149.588 thanh niên, thanh niên là người dân tộc thiểu số chiếm 58% tổng số thanh niên toàn tỉnh, sinh hoạt tại 437 cơ sở Đoàn, trong đó có 240 đoàn cơ sở, 197 chi đoàn cơ sở, 2.732 chi đoàn, đây là nguồn nhân lực trẻ, có trình độ, đóng góp quan trọng trong công tác xây dựng Đảng và phát triển kinh tế - văn hóa, xã hội của tỉnh. Đại bộ phận đoàn viên, thanh niên tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường phát triển của đất nước; sống có trách nhiệm với Tổ quốc, gia đình và bản thân; có ước mơ, hoài bão; có kiến thức, kỹ năng, sức khỏe tốt; tư duy năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm.

Ảnh: Lãnh đạo tỉnh Lào Cai chúc mừng Ban Chấp hành Tỉnh đoàn khóa XIV

         Tuy nhiên, trong thời gian qua, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho đoàn viên, thanh niên tỉnh Lào Cai vẫn còn một số vấn đề tồn tại. Nhiều tổ chức, cá nhân chưa nhận thức đúng và đầy đủ tầm quan trọng của nhiệm vụ giáo dục thế hệ trẻ, nhất là trong bối cảnh đất nước có nhiều thay đổi. Việc cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác giáo dục thế hệ trẻ chưa kịp thời và hiệu quả. Vai trò, trách nhiệm của hệ thống chính trị và toàn xã hội trong chăm lo, giáo dục thế hệ trẻ chưa được như mong muốn, chưa đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn hiện nay. Còn một bộ phận đoàn viên thanh niên có biểu hiện thụ động, ngại học lý luận chính trị, không quan tâm, thờ  ơ với chính trị; sống thực dụng, chưa tích cực lao động; còn một bộ phận thanh niên người dân tộc thiểu số chưa thoát khỏi những hủ tục lạc hậu; một số ít thanh niên dân tộc thiểu số còn nhẹ dạ, nghe lời kẻ xấu xúi dục theo đạo trái phép, di dịch cư tự do, qua bên kia biên giới làm ăn trái phép gây khó khăn cho công tác quản lý xã hội và khắc phục hậu quả; một số thanh niên thông qua Internet, mạng xã hội bày tỏ suy nghĩ tiêu cực, trái chiều, ý kiến cá nhân không dựa trên sự hiểu biết đầy đủ. Bên cạnh đó, nội dung giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên chưa được cập nhật thường xuyên, phương thức, hình thức chưa đa dạng, hấp dẫn đoàn viên thanh niên. Theo kết quả điều tra xã hội học thanh niên năm 2022 của tỉnh cho thấy: Thanh niên lười lao động thích hưởng thụ chiếm 37%; sính ngoại (xa rời bản sắc văn hoá dân tộc) chiếm 31,3%; thời ơ vô cảm với thực tại xã hội chiếm trên 33%; thanh niên bị ảnh hưởng của lối sống văn hoá nước ngoài chiếm 67%; thường xuyên quan tâm học tập Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ chiếm 38,7%; tỷ lệ thanh niên, học sinh, sinh viên thiết tha được vào Đảng chiếm trên 48%; trên 46% chưa có nhận thức đúng đắn về Đảng, chưa có nhận thức đúng đắn đối với Đảng với đất nước; có thái độ không quan tâm đến Đại hội Đảng bộ các cấp chiếm 12,8%; không quan tâm nội dung các kỳ họp Quốc hội chiếm 12,4%; không quan tâm nội dung các Hội nghị Trung ương Đảng chiếm 11,3%; khả năng thích ứng với sự hoà nhập của cá nhân đối với những biến đổi xã hội chiếm 58%;…Tình hình trên có nhiều nguyên nhân, song, chủ yếu là do các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể, cán bộ, đảng viên chưa làm tốt trách nhiệm chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục và phát huy thế hệ trẻ; nhận thức về tính cấp bách và tầm quan trọng của công tác giáo dục thế hệ trẻ chưa đầy đủ. Sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và các đoàn thể còn thiếu chặt chẽ. Đạo đức xã hội có mặt xuống cấp, ảnh hưởng đến sự hình thành nhân cách, đạo đức của thế hệ trẻ. Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên thoái hóa, biến chất, chưa là tấm gương để thế hệ trẻ học tập và noi theo. Nội dung, hình thức dạy và học các môn lý luận chính trị, đạo đức, lối sống chưa thực sự phù hợp với từng đối tượng thế hệ trẻ.

        Trong thời gian tới, để làm tốt công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống cho đoàn viên, thanh niên tỉnh Lào Cai, các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị- xã hội trên địa bàn tỉnh cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

        Thứ nhất, nhận thức đúng, đầy đủ tính cấp bách và tầm quan trọng của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ, từ đó xác định trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể, nhân dân và toàn xã hội đối với công tác này. Giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài, quan trọng, đòi hỏi phải có sự quan tâm, đầu tư thích đáng. Đầu tư cho giáo dục, trong đó phải coi giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ là đầu tư cho tương lai của đất nước... Lãnh đạo cấp ủy, tổ chức đảng và chính quyền định kỳ gặp gỡ, đối thoại, nắm bắt tâm tư, tình cảm, định hướng tư tưởng, giải quyết kịp thời nhu cầu, nguyện vọng chính đáng và chăm lo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của thanh niên.

        Thứ hai, xây dựng môi trường lành mạnh, tạo điều kiện để đoàn viên, thanh niên học tập, rèn luyện, phấn đấu, trưởng thành. Tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết, Kết luận hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ tư (khóa XI, XII, XIII) về công tác xây dựng Đảng; Kết luận số 01-KL/TW, ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 12-NQ/TU, ngày 01/10/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Lào Cai và Quy định số 368- QĐ/TU, ngày 17/01/2022 của Tỉnh ủy Lào Cai về “Học tập, làm theo và nêu gương theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; ngăn chặn và từng bước đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, công chức, đảng viên... Xây dựng và phát huy lối sống “Mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người”, có ý thức tự trọng, tự chủ, trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, phù hợp thuần phong mỹ tục, truyền thống của người Việt Nam... Tập trung giải quyết các vấn đề xã hội bức xúc, tạo chuyển biến trong phòng, chống tội phạm và tệ nạn xã hội, an toàn giao thông, bảo vệ môi trường sống, bảo đảm cho thế hệ trẻ được an toàn trong cuộc sống, học tập và vui chơi.

         Thứ ba, tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội, giữa các ban, ngành, đoàn thể trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ. Trong đó, xây dựng trường học thực sự trở thành trung tâm văn hóa, giáo dục, rèn luyện thanh thiếu nhi; kết hợp hài hòa giữa học chính khóa và ngoại khóa, qua đó góp phần hình thành lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ. Tạo điều kiện để các tổ chức đoàn, hội, đội trong trường học phát huy vai trò, ảnh hưởng và tích cực tham gia quá trình giáo dục toàn diện học sinh, sinh viên.

         Thứ tư, đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục của Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức của thanh thiếu nhi. Tập trung tăng cường giáo dục chính trị cho thế hệ trẻ bằng nhiều hình thức phong phú, đa dạng, với sự tham gia, phối hợp có trách nhiệm của nhà trường, gia đình, đoàn thể và toàn xã hội. Thường xuyên trao đổi, đối thoại với thế hệ trẻ, kịp thời nắm bắt, dự báo tình hình tư tưởng, định hướng dư luận xã hội trong thanh thiếu nhi. Kịp thời đấu tranh, phê phán, uốn nắn nhận thức lệch lạc, biểu hiện sai trái trong cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi; chú trọng giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho thanh thiếu nhi qua các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ, qua đó vừa làm công tác giáo dục vừa phát huy vai trò của đoàn viên, thanh niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh; đồng thời tăng cường khả năng đoàn kết, tập hợp thanh thiếu nhi vào tổ chức đoàn.

         Có thể thấy, tăng cường công tác giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay là một trong những yêu cầu quan trọng trong công tác giáo dục thanh niên của Đoàn. Ngoài vai trò nòng cốt của tổ chức Đoàn thanh niên, cần có sự vào cuộc tích cực, khẩn trương của cả hệ thống chính trị để đảm bảo xây dựng được thế hệ thanh niên vừa “hồng”, vừa “chuyên”, xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng ta./.